Η τεχνητή νοημοσύνη έχει φέρει ριζικές αλλαγές
στον τρόπο που εργαζόμαστε, μαθαίνουμε και επικοινωνούμε.
Αρχικά παρουσιάστηκε ως εργαλείο που θα ενίσχυε την παραγωγικότητα, αλλά πλέον έχει φτάσει στο σημείο να διαμορφώνει και τις προσωπικές μας σχέσεις.
Η Gen Z, η πρώτη γενιά που μεγάλωσε πλήρως με το διαδίκτυο και τα social media, φαίνεται να βρίσκεται στην πρώτη γραμμή αυτής της αλλαγής: τα chatbots, όπως το ChatGPT, δεν είναι πλέον μόνο βοηθητικά εργαλεία αλλά αρχίζουν να παίρνουν τον ρόλο των φίλων.
Από την ακαδημαϊκή υποστήριξη στην συναισθηματική εξάρτηση
Στην αρχή, τα chatbots χρησιμοποιήθηκαν κυρίως ως ακαδημαϊκή βοήθεια. Οι φοιτητές απευθύνονταν σε αυτά για να κατανοήσουν σύνθετες έννοιες ή για να οργανώσουν τις εργασίες τους.
Σύντομα, όμως, η χρήση αυτή ξεπέρασε το πλαίσιο της μάθησης και μετατράπηκε σε κάτι πιο προσωπικό.
Προβλήματα που παραδοσιακά συζητούνταν με φίλους – από μικρά καθημερινά διλήμματα έως θέματα σχέσεων – άρχισαν να αντιμετωπίζονται μέσω διαλόγου με την τεχνητή νοημοσύνη.
Το ChatGPT έδινε απαντήσεις με τόνο και στυλ που μιμούνταν με εντυπωσιακό τρόπο την ανθρώπινη οικειότητα.
Και για αρκετούς νέους, αυτό το χαρακτηριστικό λειτούργησε ως πειστικό υποκατάστατο της ανθρώπινης φιλίας, σύμφωνα με το The Independent.
Η σταδιακή υποκατάσταση της ανθρώπινης αλληλεπίδρασης
Η μετάβαση από το να χρησιμοποιείται το ChatGPT ως εργαλείο στο να αντιμετωπίζεται ως φίλος δεν ήταν απότομη αλλά σταδιακή.
Στην αρχή λειτουργούσε συμπληρωματικά, όμως σιγά-σιγά άρχισε ενίοτε να αντικαθιστά τις ανθρώπινες συζητήσεις
Η φιλική κουβέντα γύρω από ένα τραπέζι, η ανάλυση των κοινωνικών καταστάσεων ή η ανταλλαγή συμβουλών για σχέσεις – όλα όσα παραδοσιακά έδεναν τις φιλίες – άρχισαν να χάνονται σε κάποιες περιπτώσεις.
Το ChatGPT, πάντα διαθέσιμο και ποτέ επικριτικό, προσέφερε μια σταθερότητα που οι ανθρώπινες σχέσεις, με τις αντιφάσεις και τα λάθη τους, αδυνατούν να προσφέρουν. Έτσι, ορισμένοι νέοι άρχισαν να αισθάνονται ότι οι πραγματικοί φίλοι τους είναι περιττοί.
Όταν οι σχέσεις υπακούον στην Τεχνητή Νοημοσύνη
Το φαινόμενο αυτό δεν περιορίζεται μόνο στις φιλίες. Υπάρχουν περιπτώσεις όπου ακόμη και οι ερωτικές σχέσεις επηρεάζονται από τις «γνώμες» του ChatGPT.
Χρήστες παραδέχονται ότι τερμάτισαν δεσμούς επειδή η τεχνητή νοημοσύνη «έκρινε» ότι η σχέση δεν είχε μέλλον. Αν και τέτοιες αποφάσεις φαινομενικά ανήκουν στην προσωπική βούληση, στην πράξη δείχνουν τον βαθμό επιρροής που μπορεί να αποκτήσει ένα εργαλείο το οποίο δεν διαθέτει συναίσθημα ούτε προσωπική εμπειρία.
Αυτή η εξάρτηση υπογραμμίζει έναν νέο κίνδυνο: τη μεταβίβαση της ευθύνης των προσωπικών επιλογών σε έναν αλγόριθμο, που δεν έχει καμία άμεση εμπλοκή στην πραγματική ζωή.
Εθισμός στην απόλυτη επιβεβαίωση
Το μεγαλύτερο ίσως ζήτημα δεν είναι ότι οι άνθρωποι ζητούν συμβουλές από ένα chatbot, αλλά ότι βρίσκουν σε αυτό μια ανεξάντλητη πηγή επιβεβαίωσης. Το ChatGPT σπάνια αντιτίθεται σε όσα του παρουσιάζονται.
Αντίθετα, επιβεβαιώνει, στηρίζει και αποδέχεται.
Η συνεχής αυτή αποδοχή είναι βαθιά εθιστική. Η ανθρώπινη επικοινωνία χαρακτηρίζεται από διαφωνίες, συγκρούσεις και αμφισβήτηση – στοιχεία που τελικά ενδυναμώνουν τις σχέσεις. Αν όμως οι νέοι συνηθίσουν να ακούν μόνο αυτό που θέλουν, τότε η ανθρώπινη αλληλεπίδραση μοιάζει κουραστική και περιττή.
Η εξέλιξη του ChatGPT
Η κυκλοφορία νεότερων εκδόσεων του ChatGPT επιτείνει την πρόκληση. Οι νέες εκδόσεις εμφανίζονται πιο έξυπνες, με πιο «σίγουρη» φωνή, και λιγότερο κολακευτικές.
Ωστόσο, η συνήθεια που έχει δημιουργηθεί στους χρήστες δεν είναι εύκολο να σπάσει. Ακόμη κι αν η τεχνητή νοημοσύνη πάψει να είναι τόσο καθησυχαστική, η συνεχής διαθεσιμότητά της την καθιστά αναντικατάστατη για πολλούς.
Αυτό εγείρει σοβαρά ερωτήματα για το μέλλον των ανθρώπινων σχέσεων: αν η φιλία με έναν αλγόριθμο θεωρείται πιο εύκολη, πιο σταθερή και λιγότερο απαιτητική, ποιο θα είναι το κίνητρο να επενδύσει κανείς στον χρόνο, την προσπάθεια και την πολυπλοκότητα που απαιτεί μια πραγματική φιλία;
Η φιλία στην εποχή της Τεχνητής Νοημοσύνης
Η διείσδυση της τεχνητής νοημοσύνης στη ζωή της Γενιάς Z αναδεικνύει μια κρίσιμη μεταβολή.
Δεν απειλεί μόνο επαγγέλματα και θέσεις εργασίας, αλλά και θεμελιώδεις κοινωνικούς δεσμούς.
Οι φιλίες, που παραδοσιακά βασίζονταν στην αλληλοϋποστήριξη, την ανταλλαγή εμπειριών και τη συναισθηματική σύνδεση, κινδυνεύουν να υποκατασταθούν από την απρόσωπη, αλλά πάντα διαθέσιμη, φωνή ενός chatbot.
Βέβαια η Gen Z δεν βιώνει την αλλαγή αυτή σε κενό.
Πρόκειται για μια γενιά που πέρασε τα καθοριστικά της νεανικά χρόνια μέσα στην πανδημία της Covid-19, με περιορισμούς, καραντίνες και κοινωνική απομόνωση. Η έλλειψη φυσικής επαφής εκείνη την περίοδο οδήγησε πολλούς να στραφούν στην τεχνολογία για επικοινωνία και στήριξη.
Παράλληλα, μεγάλο μέρος αυτής της γενιάς εργάζεται σήμερα σε συνθήκες επισφάλειας, με ακανόνιστα ωράρια ή πιεστικά περιβάλλοντα, γεγονός που δυσκολεύει την καλλιέργεια και διατήρηση στενών φιλικών σχέσεων.
Μέσα σε αυτό το πλαίσιο, η τεχνητή νοημοσύνη παρουσιάζεται ως μια εύκολη λύση: πάντα διαθέσιμη, πάντα πρόθυμη να «ακούσει».
Όμως, όσο βολικό κι αν μοιάζει το να αντικαθιστάται η ανθρώπινη επαφή με έναν αλγόριθμο, η πραγματική πρόκληση για τη Γενιά Z είναι να βρει τρόπους να επαναφέρει στο κέντρο της ζωής της την ανθρώπινη παρουσία – ακόμη και μέσα στις δυσκολίες της καθημερινότητας.
Πηγή: In.gr
