Ο «καλός ύπνος» ή ο «κακός ύπνος»
μπορεί να σημαίνει πολύ διαφορετικά πράγματα για κάθε άνθρωπο
Γνωρίζουμε ότι ο καλός ύπνος είναι απαραίτητος για την υγεία, αλλά πολλοί άνθρωποι δεν κοιμούνται αρκετά. Περίπου 1 στους 3 ενήλικες Αμερικανούς δεν κοιμάται τακτικά τον συνιστώμενο αριθμό ωρών ύπνου που χρειάζεται για να έχουμε καλή υγεία. Ως αποτέλεσμα εκατομμύρια άνθρωποι στρέφονται σε συμπληρώματα, φάρμακα ή ειδικές εφαρμογές, προκειμένου να καταφέρουν να κοιμούνται καλύτερα.
Σύμφωνα με μια νέα μελέτη πάνω στον τρόπο που κοιμόμαστε, ειδικοί προσδιόρισαν πέντε διαφορετικούς τύπους ύπνου, καθένας από τους οποίους μπορεί να συνδέεται με διαφορετικά μοτίβα διάθεσης, υγείας και εγκεφαλικής δραστηριότητας. Τα ευρήματα, που δημοσιεύθηκαν στις 7 Οκτωβρίου στο περιοδικό PLOS Biology, θα μπορούσαν να βοηθήσουν στην εξήγηση του γιατί τα προβλήματα ύπνου είναι τόσο ποικίλα και γιατί η βελτίωσή τους μπορεί να απαιτεί πιο εξατομικευμένες προσεγγίσεις.
Η επαγγελματίας υγείας και ευεξίας του CNN, Δρ. Leana Wen απαντά σε μια σειρά ερωτημάτων αναφορικά με τα ευρήματα της πρόσφατης μελέτης. Η Δρ. Wen είναι εφημερεύοντας γιατρός και αναπληρώτρια καθηγήτρια στο Πανεπιστήμιο George Washington. Προηγουμένως διετέλεσε επίτροπος υγείας της Βαλτιμόρης.
CNN: Τι αποκαλύπτει αυτή η νέα μελέτη για τον ύπνο σχετικά με τους διαφορετικούς τρόπους που κοιμούνται οι άνθρωποι;
Δρ. Leana Wen: Οι ερευνητές θέλησαν να κατανοήσουν τον ύπνο με έναν πιο ολιστικό τρόπο - όχι μόνο πόσο χρόνο κοιμούνται οι άνθρωποι, αλλά και πώς ο ύπνος τους συνδέεται με την ψυχική υγεία, τις γνωστικές επιδόσεις και πτυχές της καθημερινής ζωής. Χρησιμοποιώντας δεδομένα από περισσότερους από 700 υγιείς ενήλικες ηλικίας 22 έως 36 ετών, η ερευνητική ομάδα ανέλυσε ένα ευρύ φάσμα πληροφοριών, συμπεριλαμβανομένων των συνηθειών ύπνου, της διάθεσης και της προσωπικότητας, της σωματικής υγείας, των αποτελεσμάτων των γνωστικών τεστ και των δεδομένων απεικόνισης του εγκεφάλου.
Το αποτέλεσμα είναι ένας πολυδιάστατος χάρτης που υποδηλώνει ότι οι άνθρωποι διαφέρουν όχι μόνο ως προς την ποιότητα ή τη διάρκεια του ύπνου τους, αλλά και ως προς τον τρόπο με τον οποίο ο ύπνος συνδέεται με τη διάθεση, το άγχος, τον τρόπο ζωής και την εγκεφαλική δραστηριότητα. Με άλλα λόγια, ο «καλός ύπνος» ή ο «κακός ύπνος» μπορεί να σημαίνει πολύ διαφορετικά πράγματα για κάθε άνθρωπο. Τα ευρήματα υπογραμμίζουν ότι η υγεία του ύπνου μπορεί να κατανοηθεί καλύτερα μέσω αυτών των ευρύτερων, πιο σύνθετων προτύπων και όχι μέσω ενός μεμονωμένου μέτρου.
CNN: Ποιους πέντε τύπους ύπνου ανακάλυψαν οι ερευνητές και γιατί είναι σημαντικοί;
Δρ. Leana Wen: Η μελέτη διαπίστωσε ότι τα προφίλ ύπνου των ανθρώπων εμπίπτουν σε πέντε ευρείες κατηγορίες.
Η πρώτη ομάδα, την οποία οι ερευνητές ονομάζουν LC1, συνδύαζε συνολικά κακό ύπνο και ψυχολογική δυσφορία. Αυτά τα άτομα είχαν δυσκολία να κοιμηθούν ή να παραμείνουν κοιμισμένα, ξυπνούσαν χωρίς να νιώθουν αναζωογονημένα και συχνά ένιωθαν κουρασμένα κατά τη διάρκεια της ημέρας. Επίσης, είχαν υψηλότερες βαθμολογίες σε μετρήσεις άγχους και κατάθλιψης.
Η δεύτερη ομάδα, LC2, παρουσίαζε ψυχολογικά συμπτώματα, αλλά ανέφερε σχετικά φυσιολογικό ύπνο. Αυτοί οι συμμετέχοντες έδειχναν σημάδια άγχους ή κακής διάθεσης, αλλά δεν περιέγραψαν τον ύπνο τους ως κακό. Οι ερευνητές ερμήνευσαν αυτό το φαινόμενο ως μια μορφή «ανθεκτικότητας στον ύπνο», που σημαίνει ότι ορισμένοι άνθρωποι μπορεί να βιώνουν συναισθηματικές προκλήσεις, αλλά αυτές δεν διαταράσσουν τον ύπνο τους.
H τρίτη ομάδα, LC3, επικεντρώθηκε στη συχνή χρήση φαρμάκων για τον ύπνο. Αυτοί οι συμμετέχοντες είχαν την τάση να αναφέρουν καλή σωματική υγεία και ισχυρές κοινωνικές σχέσεις, αλλά οι εξετάσεις τους αποκάλυψαν μικρή μείωση της μνήμης και της συναισθηματικής ευαισθησίας.
Η σύντομη διάρκεια ύπνου, συνήθως λιγότερο από έξι ή επτά ώρες ανά νύχτα, χαρακτήριζε την τέταρτη ομάδα, LC4. Παρόλο που δεν ένιωθαν πάντα τις συνέπειες του συντομότερου ύπνου, είχαν χειρότερες επιδόσεις σε εργασίες που απαιτούσαν προσοχή και μνήμη. Αυτό το εύρημα συνάδει με προηγούμενες έρευνες που δείχνουν ότι ο συνεχής σύντομος ύπνος σχετίζεται με χειρότερη βραχυπρόθεσμη και μακροπρόθεσμη γνωστική λειτουργία.
Η πέμπτη ομάδα, η LC5, αφορούσε τον διαταραγμένο ή κατακερματισμένο ύπνο. Πρόκειται για άτομα που ξυπνούσαν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας ή δυσκολεύονταν να αναπνεύσουν άνετα στον ύπνο τους. Ήταν πιο πιθανό να αντιμετωπίσουν άγχος, προβλήματα κατάχρησης ουσιών και χαμηλότερη γνωστική απόδοση. Και πάλι, αυτό δεν προκαλεί έκπληξη βάσει προηγούμενων ερευνών που τεκμηριώνουν τη σύνδεση μεταξύ ύπνου και σωματικής/ψυχικής υγείας.
Τα συνολικά αποτελέσματα είναι σύμφωνα με προηγούμενη έρευνα που δείχνει ότι ο ύπνος και η ψυχική υγεία είναι στενά συνδεδεμένα. Η χρόνια απώλεια ύπνου και οι νυχτερινές διαταραχές συνδέονται όχι μόνο με χειρότερη προσοχή και μνήμη, αλλά και με υψηλότερους κινδύνους για προβλήματα ψυχικής και σωματικής υγείας.
CNN: Πώς μπορεί κάποιος να καταλάβει σε ποιον τύπο ανήκει;
Δρ. Leana Wen: Μπορεί να είναι δύσκολο για τους ανθρώπους να χρησιμοποιήσουν αυτή τη μελέτη για να αναγνωρίσουν το ακριβές προφίλ ύπνου τους. Οι πέντε κατηγορίες που εντοπίστηκαν σε αυτή την έκθεση προέκυψαν από λεπτομερείς αναλύσεις σε περισσότερα από 100 ψυχολογικά, σωματικά και γνωστικά μέτρα, τα οποία οι άνθρωποι δεν μπορούν να αναπαράγουν μόνοι τους. Επίσης, οι ερευνητές χρησιμοποίησαν αυτά τα δεδομένα για να εξετάσουν πρότυπα σε όλη την ομάδα, οπότε ο σκοπός δεν ήταν να δώσουν ετικέτες σε άτομα.
Επιπλέον, η μελέτη δείχνει μόνο συσχετίσεις, όχι αιτιότητα, και οι εμπειρίες των συμμετεχόντων μπορεί να μην γενικεύονται απαραίτητα σε έναν μεγαλύτερο, πιο ποικιλόμορφο πληθυσμό.
Παρόλα αυτά, οι πέντε αυτές κατηγορίες ύπνου προσφέρουν λεπτομέρειες με τις οποίες οι άνθρωποι μπορούν να ταυτιστούν:
- Κάποιος που αισθάνεται άγχος και δυσκολεύεται να κοιμηθεί μπορεί να ταιριάζει στο πρότυπο LC1.
- Ένα άτομο που κοιμάται όλη τη νύχτα αλλά εξακολουθεί να αισθάνεται ψυχικά καταπονημένο θα μπορούσε να μοιάζει με το LC2.
- Όσοι βασίζονται σε φάρμακα για να κοιμηθούν μπορεί να δουν τον εαυτό τους στο LC3.
- Ενώ οι άνθρωποι που συστηματικά επιβιώνουν με πέντε ή έξι ώρες ύπνου μπορεί να ταιριάζουν στο LC4.
Επιπλέον, όσοι ξυπνούν συχνά κατά τη διάρκεια της νύχτας, ροχαλίζουν ή αισθάνονται εξαντλημένοι παρόλο που περνούν αρκετό χρόνο στο κρεβάτι, μπορεί να εμπίπτουν στην κατηγορία LC5.
CNN: Θα μπορούσαν αυτά τα ευρήματα ενδεχομένως να αλλάξουν τον τρόπο με τον οποίο τα άτομα αντιμετωπίζουν τα προβλήματα ύπνου;
Δρ. Leana Wen: Αυτή η έρευνα υποδηλώνει ότι τα προβλήματα ύπνου εμφανίζονται με πολλές μορφές και, επομένως, η βελτίωσή τους πιθανότατα δεν θα έχει μια ενιαία λύση που να ταιριάζει σε όλους. Ο καλύτερος ύπνος μπορεί να απαιτεί πιο εξατομικευμένες προσεγγίσεις που λαμβάνουν υπόψη όχι μόνο τη διάρκεια του ύπνου σας, αλλά και το πώς η συναισθηματική σας κατάσταση, οι καθημερινές ρουτίνες και η σωματική σας υγεία αλληλεπιδρούν μεταξύ τους.
Για μένα, το βασικό συμπέρασμα είναι να είστε προσεκτικοί ως προς το κομμάτι του ύπνου με το οποίο παλεύετε περισσότερο — όπως το να αποκοιμηθείτε, το να παραμείνετε κοιμισμένοι ή το να μην αισθάνεστε ανανεωμένοι το πρωί — και πώς αυτά τα πρότυπα συνδέονται με τη διάθεσή σας, την ενέργειά σας και τη συγκέντρωσή σας. Κάποιος που ξαπλώνει ξύπνιος με άγχος τη νύχτα μπορεί να χρειάζεται στρατηγικές διαχείρισης του στρες. Κάποιος που δεν κοιμάται αρκετά ίσως ωφεληθεί από την προσαρμογή του προγράμματός του. Και εκείνοι που ξυπνούν συχνά θα μπορούσαν να συζητήσουν πιθανές ιατρικές αιτίες, όπως η άπνοια ύπνου, με έναν γιατρό.
CNN: Υπάρχουν πράγματα που μπορούν να κάνουν οι άνθρωποι τώρα για να κοιμηθούν καλύτερα;
Δρ. Leana Wen: Ένας από τους πιο συνηθισμένους λόγους για τους οποίους οι άνθρωποι δυσκολεύονται με τον ύπνο είναι απλώς ότι δεν περνούν αρκετό χρόνο στο κρεβάτι. Εάν ο στόχος είναι να κοιμάστε τουλάχιστον επτά ώρες τη νύχτα, βοηθάει να αφιερώνετε οκτώ ώρες στο κρεβάτι για να δώσετε στο σώμα σας την ευκαιρία να επιτύχει αυτόν τον στόχο. Μεγάλη σημασία έχει και η κανονικότητα, γι' αυτό προσπαθήστε να πηγαίνετε για ύπνο και να ξυπνάτε περίπου την ίδια ώρα κάθε μέρα.
Συμβουλές για καλύτερο ύπνο
Είναι επίσης σημαντικό να δίνετε προσοχή στο περιβάλλον του ύπνου σας. Ένα δωμάτιο που είναι δροσερό, ήσυχο και σκοτεινό θα συμβάλλει σε ποιοτικότερο ύπνο.
Η αποφυγή των οθονών πριν τον ύπνο μπορεί να κάνει πραγματική διαφορά, καθώς το φως από τα τηλέφωνα, τα tablet και τις τηλεοράσεις μπορεί να καθυστερήσει τη φυσική απελευθέρωση της μελατονίνης από τον οργανισμό.
Αξίζει επίσης να σημειωθεί πως το να παραλείπετε τους μεγάλους ύπνους (σιέστες) κατά τη διάρκεια της ημέρας μπορεί να σας βοηθήσει να κοιμηθείτε πιο εύκολα το βράδυ.
Τέλος, είναι σημαντικό να έχετε υπόψη ότι η τακτική σωματική δραστηριότητα, η ενσυνειδητότητα (mindfulness) και η γιόγκα μπορούν επίσης να βοηθήσουν. Αξίζει πάντα να συζητάτε τις δυσκολίες που αντιμετωπίζετε με ειδικούς. Μπορούν να σας βοηθήσουν να αποκλείσετε τυχόν υποκείμενες ιατρικές καταστάσεις και να σας καθοδηγήσουν για έναν καλύτερο, πιο ποιοτικό ύπνο.
Πηγή: ethnos.gr
